CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ NEDİR?

Cumhurbaşkanlığı sistemi,Türkiye’nin Anayasa sorunu,Cumhurbaşkanlığı sistemi ve çift başlılık sorunlarını,sistem krizini,yürütmede istikrarsızlık sorununu çözmek için yeni getirilen sistem uygulamasıdır.

Yukarıda sayılan problemlerin aksine bu sistemin uygulamaya konulması ile birlikte tek irade,milli irade, güçlü yasama,güçlü yürütme, yürütmede sürekli istikrar, hükümet krizlerinin sonlanması, temside adalet, uzlaşma ve birleşme, milletvekili ve meclisin güçlenmesi gibi önemli yararlar da gelmektedir.

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNİN UYGUNLUK DERECESİ NEDİR?

·         Yürütmeyi iki başlı olmaktan çıkarmasıdır

·         Cumhurbaşkanının halkoyu ile seçilmesi nedeniyle halka karşı siyasi sorumluluğunun bulunması ve geniş icrai yetkileri nedeniyle gelecekte, yürütmenin diğer tarafı olan Başbakan ve Bakanlar Kurulu ile yaşanabilecek muhtemel devlet krizini ortadan kaldırmak.

·         Yasama yetkisi münhasıran Meclis’te olacaktır. 

·         Yasama yürütmeden tamamen ayrı, Kuvvetler ayrılığı ilkesine daha uygun bir hükümet sistemi olacaktır.

CUMHURBAŞKANLIĞI VE PARLAMENTER SİSTEM ARASINDAKİ FARK NEDİR?

1)   HIZLI YÜRÜTME

Parlamenter: Çift başlı yönetim var. Yürütme içinde siyasi krizler çıkabilir.

Cumhurbaşkanlığı: Tek başlı bir hükümet modeli. Yürütme hızlı ve esnek karar alır.

Parlamenter: Koalisyon ve hükümetin kurulamaması ihtimal dahilinde.

Cumhurbaşkanlığı: Koalisyon ihtimali yok.

2)   KUVVETLER AYRILIĞI NET VE KESKİN

Parlamenter: Kuvvetler ayrılığı zayıf ve yumuşak. Özellikle yasama ve yürütme arasında keskin bir kuvvetler ayrılığı yok.

Cumhurbaşkanlığı: Kuvvetler ayrılığı net ve keskin.

3)   CUMHURBAŞKANI HALKA KARŞI SORUMLU

Parlamenter: Hükümet doğrudan halka değil, Meclis'e karşı sorumlu.

Cumhurbaşkanlığı: Yürütmenin başı olan Cumhurbaşkanı doğrudan halka karşı sorumlu.

4)   YÜRÜTME ETKİSİNDEN UZAK YASA

Parlamenter: Yasama organı, büyük ölçüde yürütme organının istekleri doğrultusunda yasa çıkarır. Yürütme organı dışında kalan partilerin yasamaya etkisi azdır.

Cumhurbaşkanlığı: Parlamento, yürütmenin etkisinde olmadan yasa yapar.

Parlamenter: Aynı kişi hem yürütmede hem yasamada yer alabilir. Yasama-yürütme iç içedir.

Cumhurbaşkanlığı: TBMM üyeleri, Bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer. Aynı kişi hem yürütmede hem yasamada yer alamaz.

5)   MECLİS DENETİMİ

Parlamenter: Denge ve denetim mekanizması belirsiz ve zayıftır.

Cumhurbaşkanlığı: Meclis Cumhurbaşkanını denetler.

Parlamenter: Meclisten güvenoyu alamayan hükümet düşer. Bu durumda yönetim boşluğu oluşur.

Cumhurbaşkanlığı: Kabineyi Cumhurbaşkanı oluşturur. Hükümet doğrudan ve kısa sürede kurulur. Meclisten güvenoyu alma zorunluluğu yoktur.

6)   SiYASi VE EKONOMiK iSTiKRAR

Parlamenter: İktidar partisi, yargı kararı ve Meclis oylamasıyla kapatılabilir ve bu durumda hükümet düşer.

Cumhurbaşkanlığı: Yürütme organı olan Cumhurbaşkanı ve kabinesi parti kapatmalarından etkilenmez.

Parlamenter: Erken seçimler sık sık gündeme gelebilir, bu süreçte istikrar tesisi zorlaşır.

Cumhurbaşkanlığı: Yasama ve yürütme seçimleri belirlenen tarihlerde ve birlikte yapılır. Siyasi ve ekonomik istikrara katkı sağlar.

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNİN YARARLARI NELERDİR?

·         Kararların daha hızlı ve esnek alınabilmesi için tek başlı bir yönetim olmalı.

·         Parlamenter sistemde kuvvetler ayrılığının zayıf Cumhurbaşkanlığı sisteminde ise kuvvetler ayrılığının net ve kesin olması.

·         Parlamenter sistemde hükümetin meclise karşı sorumlu olması ancak Cumhurbaşkanlığı sisteminde doğrudan halka karşı bir sorumluluğunun olması.

·         Bu sistemin hayata geçirilmesi ile siyasi ve ekonomik istikrarın ortaya çıkması ile erken seçimin sık sık gündeme gelmemesi ve yasama ile yürütmenin belirlediği tarihlerde seçimlerin olması bunun da istikrarı doğurması.

·         Parlamenter sistemde aynı kişinin yürütme ve yasamada aynı anda olabilmesi ancak bu sistemde Meclis üyelerinin Bakan olarak atanmaları halinde meclisteki üyeliklerinin düşmesi yani hem yasamada hem yürütmede olamamaları.

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNİN SUNDUĞU TEKLİFLERİ NELERDİR?

·         Milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkarılıyor.

·         Milletvekili seçilebilme yaşı 25’ten 18’e indiriliyor. 

·         Seçimler 4 yılda değil 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de aynı gün olacak. 

·         Milletvekilliğinin düşmesi, düşürülmesi, ölüm ile diğer boşalma hallerinde boşalan üyelikler, aynı partinin yedek milletvekilleriyle doldurulacak. 

·         Teklifle, Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesine yönelik düzenleme kaldırılıyor. 

·         Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıl olacak. 

·         Bir kişi en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilecek. 

·         Cumhurbaşkanı devletin başı olacak ve yürütme yetkisi cumhurbaşkanına ait olacak.